نگرانی از بارداری ناخواسته، به ویژه در اوایل زندگی مشترک، یکی از دغدغه های اصلی بسیاری از خانم ها است.

این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و دقیق، شما را با انواع قرص ضد بارداری موجود در ایران، نحوه عملکرد، مصرف صحیح و ملاحظات ایمنی آن ها آشنا خواهد کرد. ما در این راهنما، ۱۲ مورد از پرکاربردترین قرص ضد بارداری را بررسی کرده و اطلاعات ضروری را برای کمک به شما در انتخابی آگاهانه و مطمئن، همواره با تأکید بر لزوم مشورت با پزشک متخصص، ارائه می دهیم.

اگر قصد تهیه‌ی داروهای مورد نیاز خود را دارید، می‌توانید خرید از دارو لایف را انجام دهید و با اطمینان از اصالت و کیفیت محصولات، تجربه‌ای راحت و مطمئن در خرید اینترنتی دارو داشته باشید.

با ما همراه باشید تا دانش خود را در این زمینه افزایش داده و گامی مهم در جهت سلامت و برنامه‌ریزی زندگی خود بردارید.

تعریف قرص ضد بارداری

قرص های ضد بارداری داروهای هورمونی هستند که به طور عمده حاوی ترکیبی از هورمون های استروژن و پروژستین (فرم سنتتیک پروژسترون) هستند. این قرص ها با تقلید از هورمون های طبیعی بدن، پیامی به مغز می فرستند که نیازی به تحریک تخمدان ها برای تخمک گذاری نیست.

مکانیسم اصلی عملکرد قرص ضد بارداری:

  • مهار تخمک گذاری: مهم ترین مکانیسم عمل این قرص ها، مهار ترشح هورمون های LH (هورمون لوتئینه کننده) و FSH (هورمون محرک فولیکول) از غده هیپوفیز است. این هورمون ها نقش کلیدی در بلوغ فولیکول و رهاسازی تخمک (تخمک گذاری) دارند. با مهار آن ها، تخمدان ها تخمک آزاد نمی کنند و در نتیجه بارداری اتفاق نمی افتد.
  • تغییر مخاط دهانه رحم: هورمون پروژستین موجود در قرص ها باعث غلیظ تر شدن مخاط دهانه رحم می شود. این مخاط غلیظ، مانعی فیزیکی ایجاد کرده و نفوذ اسپرم به داخل رحم و رسیدن آن به تخمک را به شدت دشوار می کند.
  • تغییر پوشش داخلی رحم (اندومتر): پروژستین همچنین بر پوشش داخلی رحم اثر می گذارد و آن را نازک و نامناسب برای لانه گزینی یک تخمک بارور شده می کند. حتی اگر به ندرت تخمک گذاری اتفاق بیفتد و لقاح صورت گیرد، تخمک بارور شده نمی تواند در رحم لانه گزینی کند.

دسته بندی کلی قرص های خوراکی ضد بارداری موجود در ایران:

قرص های ضد بارداری خوراکی بر اساس ترکیب هورمونی خود به چند دسته اصلی تقسیم می شوند:

  1. قرص های ترکیبی (Combined Oral Contraceptives – COCs): این دسته شامل هر دو هورمون استروژن (معمولاً اتینیل استرادیول) و پروژستین هستند. اکثر قرص های ضد بارداری رایج در این دسته قرار می گیرند.
  2. قرص های شیردهی یا مینی پیل (Progestin-Only Pills – POPs): این قرص ها فقط حاوی هورمون پروژسترون (یا پروژستین) هستند و فاقد استروژن می باشند. به دلیل عدم تأثیر بر کیفیت و کمیت شیر مادر، گزینه مناسبی برای خانم های شیرده محسوب می شوند.
  3. قرص های اورژانسی (Emergency Contraceptives): این قرص ها با دوز بالای پروژستین، تنها برای استفاده در موارد اضطراری و پس از یک رابطه محافظت نشده یا شکست روش پیشگیری دیگر طراحی شده اند. تأکید می شود که این روش نباید به عنوان یک روش روتین ضد بارداری مورد استفاده قرار گیرد و مصرف آن حداکثر سالی یکی دو بار مجاز است.

انواع قرص های ترکیبی بر اساس فاز:

قرص های ترکیبی نیز خود به سه دسته بر اساس میزان هورمون ها در هر قرص تقسیم می شوند:

  • تک فازی (Monophasic): در این نوع، تمام قرص های فعال در یک بسته دارای مقدار مساوی از هر دو هورمون استروژن و پروژستین هستند. این نوع رایج ترین و پرکاربردترین شکل قرص های ترکیبی است.
  • دو فازی (Biphasic): در این قرص ها، مقدار هورمون ها (معمولاً پروژستین) در دو دوره مجزا در طول چرخه متفاوت است.
  • سه فازی (Triphasic): در این نوع، مقدار هورمون ها (معمولاً پروژستین) در سه دوره مختلف در طول چرخه تغییر می کند تا تقلید بیشتری از تغییرات هورمونی طبیعی بدن صورت گیرد.

نکته مهم این است که شواهد علمی قوی مبنی بر برتری قابل توجه قرص های دو یا سه فازی بر نوع تک فازی از نظر اثربخشی یا کاهش عوارض جانبی وجود ندارد. انتخاب نوع قرص باید همواره با مشورت پزشک و بر اساس شرایط فردی صورت گیرد.

معرفی ۱۲ قرص ضد بارداری موجود در ایران و نحوه مصرف آن ها

در ادامه، به معرفی برخی از قرص ضد بارداری رایج در ایران می پردازیم. توجه داشته باشید که دسترسی به برخی از این برندها ممکن است در زمان های مختلف متغیر باشد و همیشه بهترین راه، مشورت با پزشک یا داروساز برای انتخاب مناسب ترین گزینه است. نحوه مصرف عمومی برای بیشتر قرص های ترکیبی مشابه است، اما همیشه بروشور داخل جعبه دارو را به دقت مطالعه کنید.

۱. قرص ال دی (LD)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۳ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۰.۱۵ میلی گرم لوونورژسترل.
  • نحوه مصرف: یک بسته شامل ۲۱ قرص است. مصرف از روز اول قاعدگی شروع می شود و هر روز یک قرص در ساعت مشخصی میل می شود. پس از اتمام ۲۱ قرص، به مدت ۷ روز مصرف قطع می شود و در این فاصله قاعدگی اتفاق می افتد. پس از ۷ روز وقفه، بسته جدید شروع می شود، حتی اگر خونریزی قطع نشده باشد.
  • ملاحظات: یکی از قدیمی ترین و پرکاربردترین قرص های ضد بارداری در ایران است.

۲. قرص اچ دی (HD)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۵ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۰.۲۵ میلی گرم لوونورژسترل.
  • نحوه مصرف: مشابه قرص ال دی، ۲۱ قرص فعال و ۷ روز وقفه.
  • ملاحظات: دوز استروژن در اچ دی بالاتر از ال دی است. به دلیل دوز بالاتر استروژن، ممکن است عوارض جانبی بیشتری داشته باشد و امروزه کمتر به عنوان خط اول تجویز می شود، مگر در موارد خاص.

۳. قرص مارولون (Marvelon)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۳ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۰.۱۵ میلی گرم دسوجسترل.
  • نحوه مصرف: مشابه قرص های ۲۱ روزه دیگر (ال دی).
  • ملاحظات: دسوجسترل نسل جدیدتری از پروژستین است که ممکن است با عوارض آندروژنیک کمتری همراه باشد.

۴. قرص دزولیت یا دسوژن (Desolette / Desogen)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۳ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۰.۱۵ میلی گرم دسوجسترل.
  • نحوه مصرف: مشابه قرص های ۲۱ روزه دیگر.
  • ملاحظات: از نظر ترکیبات فعال مشابه مارولون است و ممکن است به عنوان جایگزین آن در نظر گرفته شود.

۵. قرص یاسمین (Yasmin)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۳ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۳ میلی گرم دروسپیرنون.
  • نحوه مصرف: معمولاً در بسته های ۲۱ قرص فعال و ۷ قرص پلاسبو (۲۸ روزه) عرضه می شود. مصرف به صورت روزانه و بدون وقفه بین بسته ها است.
  • ملاحظات: دروسپیرنون یک پروژستین جدیدتر است که خواص ضد آندروژنیک و ضد مینرالوکورتیکوئیدی دارد و ممکن است در کاهش احتباس آب و آکنه مؤثر باشد.

۶. قرص یاز (Yaz)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی (با رژیم ۲۴+۴)
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۲ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۳ میلی گرم دروسپیرنون.
  • نحوه مصرف: بسته های ۲۸ روزه، شامل ۲۴ قرص فعال و ۴ قرص پلاسبو.
  • ملاحظات: دوز استروژن آن کمتر از یاسمین است و رژیم ۲۴+۴ ممکن است به کنترل بهتر لکه بینی و کاهش علائم سندرم پیش از قاعدگی (PMS) کمک کند.

۷. قرص دیان-۳۵ (Diane-35)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی (با خواص ضد آندروژنیک)
  • ترکیبات: هر قرص حاوی ۰.۰۳۵ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۲ میلی گرم سیپروترون استات.
  • نحوه مصرف: مشابه قرص های ۲۱ روزه دیگر.
  • ملاحظات: علاوه بر جلوگیری از بارداری، به دلیل وجود سیپروترون استات، در درمان آکنه شدید، هیرسوتیسم (پرمویی) و سندرم تخمدان پلی کیستیک (PCOS) نیز استفاده می شود.

۸. قرص سیپروترون کامپاند (Cyproterone Compound)

  • نوع: ترکیبی، تک فازی (معادل دیان-۳۵)
  • ترکیبات: مشابه دیان-۳۵، ۰.۰۳۵ میلی گرم اتینیل استرادیول و ۲ میلی گرم سیپروترون استات.
  • نحوه مصرف: مشابه قرص های ۲۱ روزه دیگر.
  • ملاحظات: این قرص، نام ژنریک یا معادل ایرانی دیان-۳۵ است و خواص و کاربردهای مشابهی دارد.

۹. قرص تری فازیک (Triphasic) / تری کوئیلار (Triquilar)

  • نوع: ترکیبی، سه فازی
  • ترکیبات: مقادیر متغیری از اتینیل استرادیول و لوونورژسترل در فازهای مختلف.
  • نحوه مصرف: بسته شامل ۲۱ قرص با رنگ های متفاوت است که هر رنگ نشان دهنده دوز خاصی است و باید به ترتیب مشخص شده مصرف شوند. پس از ۲۱ روز، ۷ روز وقفه.
  • ملاحظات: طراحی شده تا تا حد ممکن شبیه چرخه هورمونی طبیعی عمل کند، اما همانطور که اشاره شد، اثربخشی آن لزوماً از قرص های تک فازی بیشتر نیست.

۱۰. قرص سرازت (Cerazette)

  • نوع: فقط پروژسترون (مینی پیل)
  • ترکیبات: حاوی ۰.۰۷۵ میلی گرم دسوجسترل.
  • نحوه مصرف: این بسته شامل ۲۸ قرص است و هر روز و بدون وقفه بین بسته ها مصرف می شود. حتی در دوران قاعدگی نیز مصرف قطع نمی شود.
  • ملاحظات: به دلیل نداشتن استروژن، برای خانم های شیرده یا افرادی که منع مصرف استروژن دارند، گزینه مناسبی است.

۱۱. قرص اورژانسی لوونورژسترل ۱.۵ میلی گرم (مانند پستینور-۱)

  • نوع: فقط پروژسترون (اورژانسی)
  • ترکیبات: ۱.۵ میلی گرم لوونورژسترل.
  • نحوه مصرف: یک قرص بلافاصله پس از رابطه محافظت نشده (ترجیحاً در ۱۲ ساعت اول و حداکثر تا ۷۲ ساعت پس از آن) مصرف می شود.
  • ملاحظات: این قرص برای جلوگیری از بارداری اورژانسی است و نباید به عنوان روش منظم پیشگیری استفاده شود. اثربخشی آن هرچه زودتر مصرف شود، بالاتر است.

۱۲. قرص اورژانسی لوونورژسترل ۰.۷۵ میلی گرم (مانند پستینور-۲)

  • نوع: فقط پروژسترون (اورژانسی)
  • ترکیبات: ۰.۷۵ میلی گرم لوونورژسترل.
  • نحوه مصرف: یک قرص بلافاصله پس از رابطه محافظت نشده و قرص دوم ۱۲ ساعت پس از قرص اول مصرف می شود.
  • ملاحظات: این فرم نیز برای بارداری اورژانسی است. استفاده از قرص ۱.۵ میلی گرم به دلیل سهولت مصرف و یک دوز بودن، رایج تر است.

نکات مهم برای مصرف کلیه قرص های ضد بارداری:

  • زمان مصرف: برای اثربخشی حداکثری، قرص ها باید هر روز در یک ساعت مشخص مصرف شوند.
  • مشورت با پزشک: قبل از شروع هر نوع قرص ضد بارداری، حتماً با پزشک متخصص زنان مشورت کنید تا بهترین گزینه متناسب با شرایط سلامتی و نیازهای شما انتخاب شود.

ملاحظات ایمنی و عوارض جانبی قرص های ضد بارداری

همانند هر داروی دیگری، قرص های ضد بارداری نیز می توانند با عوارض جانبی همراه باشند. آگاهی از این عوارض و تمایز بین عوارض شایع و موقت و عوارض جدی اما نادر، به شما کمک می کند تا با آرامش بیشتری از این روش پیشگیری استفاده کنید.

عوارض شایع و موقت:

این عوارض معمولاً در ۲ تا ۳ ماه اول مصرف قرص مشاهده می شوند و اغلب پس از سازگاری بدن با هورمون ها، از بین می روند:

  • تهوع و استفراغ: این عارضه به خصوص در ابتدای مصرف و با قرص های با دوز استروژن بالاتر شایع تر است. مصرف قرص همراه با غذا یا قبل از خواب می تواند به کاهش آن کمک کند.
  • سردرد: برخی افراد در ابتدای مصرف دچار سردرد می شوند. در صورتی که سردرد شدید یا همراه با علائم میگرن جدید باشد، باید با پزشک مشورت کرد.
  • لکه بینی یا خونریزی نامنظم: این عارضه بسیار رایج است و به خصوص در ماه های اول، به دلیل تنظیم هورمونی بدن اتفاق می افتد و معمولاً دلیلی برای نگرانی نیست.
  • حساسیت و دردناک شدن سینه ها: به دلیل تغییرات هورمونی، سینه ها ممکن است حساس تر شوند.
  • تغییر در میل جنسی: برخی افراد افزایش و برخی دیگر کاهش میل جنسی را تجربه می کنند.

افزایش وزن: مطالعات پژوهشی معتبر، افزایش وزن معنی داری را به طور مستقیم به مصرف قرص ضد بارداری نسبت نداده اند. با این حال، برخی افراد ممکن است به دلیل احتباس مایعات (نه افزایش چربی) کمی افزایش وزن را تجربه کنند که معمولاً جزئی و موقت است. رژیم غذایی سالم و فعالیت بدنی می تواند به مدیریت این موضوع کمک کند.

تغییرات خلقی و روانی: قرص های ضد بارداری، به ویژه انواع ترکیبی، می توانند بر سیگنال های عصبی در سیستم لیمبیک مغز که مسئول تنظیم خلق وخو است، تأثیر بگذارند. این تغییرات ممکن است منجر به بروز علائمی مانند افسردگی، اضطراب، تحریک پذیری یا نوسانات خلقی شود. مصرف این قرص ها در برخی افراد مستعد، به ویژه کاربران جوان تر و کسانی که سابقه اختلالات روانی دارند، ممکن است خطر افسردگی و اضطراب را افزایش دهد. در صورت مشاهده تغییرات قابل توجه در خلق وخو، حتماً با پزشک خود صحبت کنید.

عوارض جدی قرص ضد بارداری

این عوارض بسیار نادر هستند اما آگاهی از آن ها اهمیت دارد:

  • مشکلات قلبی-عروقی: قرص های ترکیبی (به ویژه آن هایی که دوز استروژن بالاتری دارند، مانند ال دی و اچ دی با دوز اتینیل استرادیول > ۵۰ میکروگرم) می توانند خطر مشکلات قلبی-عروقی مانند سکته مغزی، حمله قلبی یا لخته شدن خون (ترومبوز ورید عمقی، آمبولی ریه) را افزایش دهند. این خطر در افراد دارای فاکتورهای خطر مانند سیگار کشیدن، سن بالای ۳۵ سال، چاقی، فشار خون بالا و سابقه خانوادگی لخته خون، بیشتر است.
  • افزایش فشار خون: در برخی افراد، قرص های ضد بارداری می توانند باعث افزایش فشار خون شوند. پایش منظم فشار خون توصیه می شود.
  • مشکلات کبدی: در موارد بسیار نادر، قرص ها می توانند بر عملکرد کبد تأثیر بگذارند.
  • تغییرات در قند خون: در افراد دیابتی یا مستعد دیابت، ممکن است نیاز به پایش دقیق تر قند خون باشد.

همواره به یاد داشته باشید که مزایای پیشگیری از بارداری ناخواسته و کنترل باروری در بیشتر افراد بر خطرات نادر عوارض جدی قرص های ضد بارداری پیشی می گیرد، اما انتخاب صحیح و مصرف تحت نظر پزشک حیاتی است.

موارد منع مصرف و ضرورت مشورت با پزشک

استفاده از قرص های ضد بارداری برای همه افراد مناسب نیست. برخی شرایط پزشکی یا فاکتورهای خطر می توانند استفاده از این داروها را خطرناک کنند. بنابراین، مشورت دقیق و صادقانه با پزشک قبل از شروع مصرف، امری ضروری است.

افرادی که نباید از قرص های ضد بارداری هورمونی استفاده کنند

  • سابقه لخته خون: افرادی که در بازوها، پاها (ترومبوز ورید عمقی)، ریه ها (آمبولی ریه) یا هر قسمت دیگری از بدن سابقه لخته خون داشته اند یا در حال حاضر دارند، در معرض خطر بالاتری برای تشکیل لخته های جدید هستند.
  • بیماری قلبی-عروقی جدی: شامل سابقه حمله قلبی، سکته مغزی، آنژین صدری، بیماری عروق کرونر یا برخی بیماری های دریچه ای قلب.
  • بیماری کبدی: افراد مبتلا به بیماری های شدید کبدی (مانند تومورهای کبدی، سیروز فعال یا هپاتیت فعال) نباید از قرص ضد بارداری استفاده کنند.
  • سرطان های وابسته به هورمون: سابقه سرطان سینه، سرطان رحم یا سایر سرطان هایی که رشد آن ها تحت تأثیر هورمون های استروژن و پروژسترون قرار می گیرد.
  • خونریزی واژینال نامشخص: قبل از شروع قرص، علت هرگونه خونریزی غیرمعمول واژینال باید توسط پزشک مشخص شود.
  • فشار خون بالا کنترل نشده: اگر فشار خون شما به طور مداوم بالا باشد و با دارو کنترل نشود، استفاده از قرص های ترکیبی خطرناک است.
  • میگرن با اورا: افراد مبتلا به میگرن همراه با اورا (نشانه های هشداردهنده پیش از سردرد مانند اختلالات بینایی) در معرض خطر بیشتری برای سکته مغزی هستند و نباید از قرص های ترکیبی استفاده کنند.
  • دیابت با عوارض عروقی: افراد دیابتی که دچار عوارض عروقی (مانند آسیب به کلیه ها، چشم ها یا اعصاب) شده اند، نباید از قرص های ترکیبی استفاده کنند.
  • جراحی بزرگ با بی حرکتی طولانی مدت: خطر لخته شدن خون پس از جراحی های بزرگ و در دوره های طولانی بی حرکتی افزایش می یابد.

افرادی که نیازمند مشورت ویژه با پزشک هستند:

حتی اگر در موارد منع مصرف مطلق قرار نگیرید، شرایط زیر ایجاب می کند که با احتیاط بیشتری عمل کرده و حتماً با پزشک خود مشورت کنید:

  • خانم های بالای ۳۵ سال که سیگار می کشند: ترکیب سیگار و قرص های ترکیبی، به خصوص در این گروه سنی، خطر مشکلات قلبی-عروقی را به شدت افزایش می دهد.
  • افراد دارای اضافه وزن یا چاقی: چاقی خود یک عامل خطر برای لخته شدن خون است و می تواند با قرص های ترکیبی تشدید شود.
  • افراد با فشار خون بالا (کنترل شده): در این افراد، پزشک باید مزایا و معایب را به دقت بررسی کرده و ممکن است نوع خاصی از قرص یا روش دیگری را توصیه کند.
  • افرادی که برای مدت طولانی در بستر بوده اند یا دوره نقاهت پس از جراحی را می گذرانند: بی حرکتی طولانی خطر لخته شدن خون را افزایش می دهد.
  • افراد با سابقه افسردگی یا اختلالات خلقی: همانطور که اشاره شد، قرص ها می توانند بر خلق وخو تأثیر بگذارند، بنابراین نیاز به پایش دقیق تر است.
  • افراد دارای سابقه خانوادگی لخته خون: وجود سابقه خانوادگی می تواند نشان دهنده استعداد ژنتیکی باشد.

تداخلات دارویی مهم:

برخی داروها می توانند اثربخشی قرص های ضد بارداری را کاهش دهند یا خطر عوارض جانبی را افزایش دهند. همیشه پزشک و داروساز خود را از تمام داروهایی که مصرف می کنید، مطلع سازید. تداخلات دارویی مهم شامل موارد زیر است:

  • داروهای ضد تشنج: مانند کاربامازپین، فنوباربیتال، فنی توئین، توپیرامات. این داروها می توانند متابولیسم هورمون های ضد بارداری را افزایش داده و اثربخشی آن ها را کاهش دهند.
  • داروهای ضد سل: مانند ریفامپین و ریفابوتین، به شدت اثربخشی قرص ضد بارداری را کم می کنند.
  • برخی آنتی بیوتیک ها: تتراسایکلین و آمپی سیلین (اگرچه شواهد تداخل قوی نیست، احتیاط توصیه می شود).
  • برخی داروهای ضد HIV: مانند ریتوناویر.
  • برخی داروهای گیاهی: به خصوص مکمل های حاوی علف چای (St. John’s Wort).

در صورت مصرف همزمان هر یک از این داروها، ممکن است نیاز به استفاده از روش پیشگیری پشتیبان (مانند کاندوم) یا تغییر روش ضد بارداری باشد.

مدیریت فراموشی قرص

استفاده صحیح و منظم از قرص های ضد بارداری برای اثربخشی آن ها حیاتی است. اما فراموشی قرص، اتفاقی رایج است. دانستن نحوه مدیریت آن و پاسخ به سؤالات متداول می تواند به کاهش استرس و اطمینان از محافظت کمک کند.

مدیریت فراموشی قرص:

این دستورالعمل ها برای قرص های ترکیبی (۲۱ یا ۲۸ روزه) است. برای قرص های فقط پروژسترون (مینی پیل)، زمان بندی دقیق تر است و در صورت فراموشی بیش از ۳ ساعت، باید از روش پشتیبان استفاده شود.

  • فراموشی یک قرص: اگر یک قرص را فراموش کردید و کمتر از ۲۴ ساعت از زمان معمول مصرف گذشته است، بلافاصله پس از یادآوری آن را مصرف کنید. قرص بعدی را نیز در زمان عادی خود میل کنید. در این حالت، نیازی به روش پیشگیری دیگری نیست.
  • فراموشی یک قرص (بیش از ۲۴ ساعت): اگر بیش از ۲۴ ساعت از زمان معمول مصرف گذشته است، بلافاصله پس از یادآوری، قرص فراموش شده را مصرف کنید (حتی اگر به معنای مصرف دو قرص در یک روز باشد). سپس قرص های باقیمانده را طبق برنامه ادامه دهید. با این حال، باید به مدت ۷ روز از یک روش پیشگیری پشتیبان (مانند کاندوم) استفاده کنید. اگر در ۷ روز قبل از فراموشی قرص، رابطه محافظت نشده داشته اید، ممکن است نیاز به استفاده از قرص اورژانسی باشد.
  • فراموشی بیش از دو قرص (در یک هفته): در این حالت، محافظت از بارداری به شدت کاهش می یابد. باید بلافاصله با پزشک یا داروساز خود تماس بگیرید تا راهنمایی لازم را دریافت کنید. در این شرایط، حتماً تا زمان مشاوره از روش پیشگیری پشتیبان استفاده کنید.

همیشه در صورت فراموشی قرص، به خصوص در هفته اول یا آخر بسته، احتیاط کنید و از روش جلوگیری دیگری (مانند کاندوم) استفاده کنید تا از محافظت اطمینان حاصل شود.

سؤالات متداول:

۱. نحوه شروع مصرف قرص های ضد بارداری چگونه است؟

  • قرص های ترکیبی: شما می توانید قرص های ترکیبی را در هر زمانی شروع کنید.
  • شروع سریع: اگر ظرف ۵ روز پس از شروع قاعدگی مصرف قرص ها را آغاز کنید، محافظت بلافاصله آغاز می شود و نیازی به روش پشتیبان نیست.
  • شروع در هر زمان: اگر در هر زمان دیگری از چرخه قاعدگی شروع کنید، باید به مدت ۷ روز متوالی از یک روش پیشگیری پشتیبان (مانند کاندوم) استفاده کنید تا قرص ها اثرگذاری کامل خود را داشته باشند.
  • قرص های فقط پروژسترون (مینی پیل): این قرص ها را می توان در هر زمانی از چرخه شروع کرد، اما معمولاً توصیه می شود در روز اول قاعدگی شروع شوند. در صورت شروع در زمان های دیگر، به مدت حداقل ۲ روز (در برخی منابع ۷ روز) از روش پشتیبان استفاده شود.

۲. دوره تأثیرگذاری قرص ها چقدر است؟

معمولاً قرص ها از همان ماه اول مصرف (به شرط مصرف صحیح و منظم) عمل می کنند و از بارداری جلوگیری می کنند. با این حال، بسیاری از پزشکان توصیه می کنند که برای اطمینان بیشتر، در ماه اول مصرف از یک روش پیشگیری دیگری (مانند کاندوم) نیز استفاده شود، به خصوص اگر شروع مصرف قرص در ۵ روز اول قاعدگی نباشد.

۳. آیا می توان در دوران شیردهی از قرص ضد بارداری استفاده کرد؟

استفاده از قرص های ترکیبی در دوران شیردهی به دلیل وجود استروژن، می تواند باعث کاهش تولید شیر مادر شود و کیفیت آن را تحت تأثیر قرار دهد. لذا، در این دوران، قرص های فقط پروژسترون (مینی پیل) مانند سرازت توصیه می شوند. کالج آمریکایی زنان و زایمان (ACOG) توصیه می کند که مصرف داروهای ترکیبی تا ۶ ماه پس از زایمان به تأخیر بیفتد تا شیردهی به خوبی برقرار شود و خطرات لخته خون در دوره پس از زایمان کاهش یابد.

۴. تفاوت بین بسته بندی ۲۱ روزه و ۲۸ روزه چیست؟

  • بسته بندی ۲۱ روزه: این بسته ها شامل ۲۱ قرص فعال (حاوی هورمون) هستند. پس از اتمام ۲۱ قرص، به مدت ۷ روز مصرف قطع می شود و در این فاصله قاعدگی اتفاق می افتد. سپس بسته جدید شروع می شود. (مانند ال دی، اچ دی، مارولون)
  • بسته بندی ۲۸ روزه: این بسته ها شامل ۲۱ قرص فعال و ۷ قرص غیرفعال یا پلاسبو (بدون هورمون) هستند. این قرص های غیرفعال برای حفظ عادت مصرف روزانه و جلوگیری از فراموشی طراحی شده اند. مصرف به صورت روزانه و بدون وقفه بین بسته ها ادامه می یابد و قاعدگی در طول مصرف قرص های پلاسبو اتفاق می افتد. (مانند یاسمین، یاز، سرازت)

جمع بندی

قرص ضد بارداری یکی از مطمئن‌ترین و مؤثرترین روش‌ها برای پیشگیری از بارداری ناخواسته هستند که به خانم‌ها امکان کنترل دقیق بر باروری خود را می‌دهند. با این حال، برای بهره‌مندی حداکثری از مزایای آن‌ها و به حداقل رساندن خطرات، آگاهی از انواع موجود، نحوه عملکرد، مصرف صحیح و ملاحظات ایمنی آن‌ها ضروری است. در دارو لایف می‌توانید اطلاعات جامع و به‌روزی درباره‌ی انواع قرص ضد بارداری، نحوه مصرف و توصیه‌های پزشکی مرتبط مطالعه کنید.

از قرص های ترکیبی رایج مانند ال دی و مارولون گرفته تا گزینه های تخصصی تر همچون دیان-۳۵ برای مشکلات هورمونی و سرازت برای دوران شیردهی، تنوع قابل توجهی در دسترس است. انتخاب هر یک از این گزینه ها باید یک تصمیم آگاهانه و مسئولانه باشد که سلامت شما را در اولویت قرار دهد.

به یاد داشته باشید که این مقاله تنها یک راهنمای اطلاعاتی است. شرایط بدنی، سابقه پزشکی و سبک زندگی هر فرد منحصر به فرد است و ممکن است بر انتخاب بهترین روش پیشگیری از بارداری تأثیر بگذارد. بنابراین، مهمترین گام قبل از شروع، تغییر یا قطع هرگونه قرص ضد بارداری، مشورت با پزشک متخصص زنان است. پزشک می تواند با بررسی دقیق وضعیت شما، مناسب ترین گزینه را توصیه کرده و راهنمایی های لازم را برای یک زندگی سالم و برنامه ریزی شده در اختیارتان قرار دهد. سلامت شما ارزشمندترین دارایی شماست؛ هوشمندانه و با مشورت متخصصان، از آن محافظت کنید.